မြန်မာစစ်တပ်က ကြေညာသည့် သေဒဏ်စီရင်ချက်များသည် ကြီးလေးသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှုမြောက်နိုင် - မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား အကြီးအကဲ Nicholas Koumjian ၏ ထုတ်ပြန်ချက်

ဂျီနီဗာ၊ ဇွန်လ ၂၀၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် - လူထုရှေ့မှောက်တွင်မဟုတ်သော တရားစီရင်မှုဖြင့် စစ်ခုံရုံးများတွင် စစ်ဆေးပြီး လူလေးဦးအား သေဒဏ်ချမှတ်ထားခြင်းကို မြန်မာစစ်တပ်မှ အတည်ပြုဆောင်ရွက်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် ပတ်သက်သည့် အခြေအနေများကို  မြန်မာ နိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရားက အနီးကပ် စောင့်ကြည့်လျှက်ရှိသည်။  မျှတသော တရားစီရင်မှု၏ အခြေခံလိုအပ်ချက်များနှင့် မကိုက်ညီသော သေဒဏ်ပေးခြင်းမျိုး  မဆို ထားနှင့် ကာလတစ်ခုကြာ  ချုပ်နှောင်ထားခြင်းမျိုးသည်ပင် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှု၊ သို့မဟုတ် စစ်ရာဇ၀တ်မှု မြောက်နိုင်သည်။

စစ်ခုံရုံးမှ သေဒဏ်စီရင်ချက်ချမှတ်ထားသော လူလေးဦးအား ကွက်မျက်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့တွင် မြန်မာစစ်တပ်က ကြေညာခဲ့သည်။ အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ  ဤတရားစွဲဆိုအပြစ်ပေးမှုတွင်  ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရသူများ၏ အခြေခံအခွင့်အရေး များကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း  အခိုင်အမာပြဆိုသည့် အချက်အလက်များ အလွယ်တကူ တွေ့နိုင်ပါသည်။ မျှတသော တရားစီရင်မှု၏ အခြေခံအကျဆုံးသော အင်္ဂါရပ် တစ်ခုမှာ တရားစီရင်မှုကို အများပြည်သူ ရှေ့မှောက်တွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံး အတိုင်းအတာအထိ လုပ်ဆောင် ရန်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေး၊ သို့မဟုတ် အခြားထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကို အကြောင်းပြပြီး ခြွင်းချက်သုံးမှုကို တင်းကြပ်စွာ ကန့်သတ်ထားပြီး၊ အကယ်၍ ထိုခြွင်းချက်မျိုးသုံးပါက အကြောင်းပြချက်ခိုင်လုံ ရမည် ဖြစ်သည်။[1] သို့သော် ယခု သေဒဏ်ချမှတ်မှုသည် အများပြည်သူရှေ့မှောက်တွင် တရားစီရင်ခြင်း မရှိသလို တရားစီရင်တွေ့ရှိချက်များကိုလည်း ပြည်သူများ သိရှိလက်လှမ်းမီ ရယူနိုင်ခြင်းမရှိပေ။ လျှို့ဝှက်စွာ တရားစီရင်ခြင်းသည်  မျှတသော တရားစီရင်မှု၏ အခြေခံအကျဆုံးမူ များကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အခြားသော အလားတူ တရားစီရင်မှုများတွင်လည်း သမာသမတ်ကျမှု၊  အမှီအခိုကင်းမှု ကဲ့သို့ မျှတသော တရားစီရင်မှုဆိုင်ရာ အာမခံချက်များကို လေးစားလိုက်နာခြင်း ရှိ၊ မရှိ သံသယ ရှိစေသည်။

ဤသို့သော အခြေအနေမျိုးတွင် ထောင်ဒဏ် သို့မဟုတ် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်ပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှု၊ သို့မဟုတ် စစ်ရာဇ၀တ်မှု မြောက်လာနိုင်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ လူသားမျိုးနွယ်ပေါ် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခြင်းဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှု ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံရေး ဆက်နွယ်မှု အကြောင်းပြချက်များဖြင့် လူတစ်ဦးအား ခွဲခြားဆက်ဆံပြီး ထိုသူ၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများကို ပြင်းထန်စွာ ငြင်းပယ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေ၏ အခြေခံစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်ပြီး၊ ဥပဒေနှင့်အညီ လုပ်ဆောင်ခြင်းမရှိပဲ လူတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇ၀တ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်သည်။ အခြေခံအားဖြင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့် တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ အာမခံချက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော သာမန်တရားရုံးတွင် တရားစစ်ဆေးမှု မရှိပဲ၊ သေဒဏ် စီရင်ချက်ပေး ကွပ်မျက်ခြင်းများသည် စစ်ရာဇဝတ်မှု ဖြစ်သည်။ စီရင်ချက် တခုခု၊ ပြစ်ဒဏ်တခုခု ချမှတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ရာတွင် ကိုးကားသော နိုင်ငံတွင်း ဥပဒေများ၊ ရာဇဝတ် ကျင့်ထုံးများသည် အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်၍ မရပါ။

အထူးသဖြင့် ဆိုးရွားသော အခြေအနေများတွင် သင့်လျော်သော မှတ်တမ်းများမရှိပဲ တရားစီရင်ခြင်း၊  လျှို့ဝှက်စွာတရားစီရင်ခြင်း အပါအဝင် မျှတသောတရားစီရင်ရေး အခွင့်အရေးများကို ပြောင်ပြောင် တင်းတင်း ချိုးဖောက်ပြီး သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်း များလုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် နာဇီ ဂျာမနီ တရားသူကြီး Altstötter ၏ နုရင်ဘတ်ခုံရုံးအမှုကို နမူနာကြည့်နိုင်သည်။ Altstötter ၏  လုပ်ဆောင်ချက် များကို တရားစီရင်ရေးလုပ်ဆောင်ခြင်းမဟုတ်ပဲ  “တရားစီရင်မှုကိုသရော်သည့် လူသတ်မှု” အဖြစ် သတ်မှတ် ခဲ့သည်။[2] ဤသို့ မမျှတသည့် တရားစီရင်မှုများတွင် ပါဝင်ပက်သက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သူများကို ပြည်တွင်း ဥပဒေအား လိုက်နာခြင်းသက်သက် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အပြစ်မှ ခွင့်လွတ်ခြင်းမရှိပေ။ Altstötter အမှုကဲ့သို့၊ မမျှတသည့် တရားစီရင်မှုတွင် ပါဝင်သော တရားသူကြီးများနှင့် အစိုးရ ရှေ့နေများပင်လျှင် စစ်ရာဇ၀တ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။

ယန္တရားသည် အဆိုပါ သေဒဏ်အမှုများကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ပြီး အထောက်အထားများ စုဆောင်းသွားမည် ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အခြေခံတရားမျှတမှုဆိုင်ရာ အာမခံချက်များကို ဖောက်ဖျက် ဖွယ်ရှိသည့် တရားစီရင်မှုများဖြင့် သေဒဏ်ချမှတ်ထားသော အခြားအမှုများကိုလည်း ဆက်လက် စောင့်ကြည့်သွားမည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား (မြန်မာယန္တရား) ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကျုးလွန်သော အလေးနက်ဆုံးသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှု ချိုးဖောက်ခြင်း အထောက် အထားများ စုဆောင်းရန်နှင့် နိုင်ငံတွင်း၊ သို့မဟုတ်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးများတွင် တာဝန်ရှိသူ များကို တရားစွဲဆိုရာတွင် လွယ်ကူချောမွေ့စေရန်အတွက် အမှုတွဲများကို ပြင်ဆင်ရန် လုပ်ပိုင်ခွင့် အပ်နှင်းထားသည်။

ပိုမိုသိရှိလိုပါက ဆက်သွယ်ရန်:  iimm@un.org

[1] UN Human Rights Committee, General Comment No. 32 (Art. 14), CCPR/C/GC/32, para. 29 (“the judgment, including the essential findings, evidence and legal

[2] United States v. Alstötter et al. (“The Justice Case”), United States Military Tribunal at Nuremberg, Law No. 10 1946-1949, v. III (1951), Opinion and Judgment, p. 1164.