ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း

အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ

ယန္တရား၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းများအတွက် အရေးပါသော သက်သေများ၊ အချက်အလက်များ၊ စာရွက်စာတမ်းများနှင့် အထောက်အထားများကို သက်ဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ နယ်မြေများအတွင်း ဝင်ရောက်ရယူနိုင်ရန် အဆိုပါနိုင်ငံများ၏ သဘောတူညီချက်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ လိုအပ်သည်။

ထို့ကြောင့် ယန္တရားသည် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရများ၏ ဌာနအဆင့်ဆင့်ဖြင့် ချိတ်ဆက်ပြီး စိုးရိမ်ရသည့်အခြေအနေများ သို့မဟုတ် အကဲဆတ်သည့်ကိစ္စများကို နားလည်ရန် ကြိုးပမ်းသည်။ ထို့အပြင် ယန္တရား၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်အကြောင်း၊ ၎င်းတို့၏နယ်မြေများတွင် လုပ်ဆောင်မည့် လုပ်ငန်းသဘာဝနှင့် ၎င်းတို့၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက ယန္တရား၏လုပ်ငန်းများအတွက် အရေးပါပုံတို့ကို ပိုမိုနားလည်စေရန် ရှင်းပြသည်။

အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ (CSOs)

မြန်မာနိုင်ငံရှိ CSO များသည် ရာဇဝတ်မှုဖြစ်ပွားရာနေရာများသို့ ဦးစွာရောက်ရှိသူများဖြစ်ပြီး ထိခိုက်နစ်နာသူများကို မကြာခဏ ပံ့ပိုးကူညီပေးကြသည်။  CSO များသည် အချက်အလက်နှင့် အထောက်အထားများ စုဆောင်းနိုင်ရေးအတွက် အရေးကြီးသော သတင်းအရင်းအမြစ်များဖြစ်ပြီး၊ သက်သေများနှင့် ချိတ်ဆက်ရာတွင် အရေးပါသောကဏ္ဍတွင် ရှိနေသည်။ 

ယန္တရားသည် ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ မြန်မာ CSO များနှင့် ပုံမှန်ထိတွေ့ဆက်ဆံလျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် အရေးပါသောကိစ္စရပ်များ ဆွေးနွေးရန်၊ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုနှင့် နားလည်မှုတည်ဆောက်ရန်၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေရန် CSO ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ယန္တရား၏ဝန်ထမ်းများ ပါဝင်တက်ရောက်ကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများဒိုင်ယာလော့ကိုလည်း ကျင်းပသည်။

တရားရုံးများနှင့် ခုံရုံးများ

ယန္တရားသည် တရားစွဲဆိုခြင်း သို့မဟုတ် အမှုစစ်ဆေးစီရင်ခြင်းများ မဆောင်ရွက်နိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာသူများအတွက် တရားမျှတမှုဖြစ်ထွန်းရန်နှင့် ကြီးလေးသော နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်မှု ကျူးလွန်သူများအား အရေးယူနိုင်ရန် သက်ဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့များ၊ တရားလိုရှေ့နေအဖွဲ့များ၊ တရားစီရင်ရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည်။ ယန္တရား၏တာဝန်မှာ ရာဇ၀တ်မှုများကိုတရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေစံနှုန်းများနှင့်ပြည့်မီသော နိုင်ငံတွင်း၊ ဒေသတွင်း သို့မဟုတ် နိုင်ငံတကာ တရားရုံးများ သို့မဟုတ် ခုံရုံးများထံ အချက်အလက်နှင့် အမှုတွဲများ မျှဝေရန် ဖြစ်သည်။

ယန္တရားသည် လက်ရှိတွင် ရိုဟင်ဂျာများအားကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများကို စစ်ဆေးနေသည့် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး၏ တရားလိုရှေ့နေရုံး၊ နိုင်ငံတကာတရားရုံးတွင် စစ်ဆေးနေသည့် ဂမ်ဘီယာနှင့်မြန်မာအမှုမှ  သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့များ ကမ္ဘာ့နေရာတိုင်းတွင် တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ဖြင့် အမှုစစ်ဆေးနေသည့် အာဂျင်တီးနားရှိ တရားလိုရှေ့နေများထံ အချက်အလက်များ မျှဝေလျက်ရှိသည်။

ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ

ယန္တရားသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သည့် လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်နေသော အခြား ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုံမှန်ဆက်သွယ်လျက်ရှိသည်။ ယင်းတို့အနက် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး၊ မြန်မာနိုင်ငံလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် အခြားအဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်သည်။ ယန္တရားသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်သော်လည်း အခြားကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများထံ မျှဝေထားသည့်  အချက်အလက်များကို အလိုအလျောက် မရရှိပါ။

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလ (ဆုံးဖြတ်ချက် ၅၂/၃၁) တွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီသည် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့များကို ယန္တရားနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်၊ အနာဂတ်တွင် တရားစွဲဆိုမှုများဖြစ်လာသည့်အခါ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေရန်အတွက် အထောက်အထားများ မျှဝေရန် တိုက်တွန်းထားသည်။