နိုင်ငံတကာတရားရုံး (အိုင်စီဂျေ) – ဂမ်ဘီယာ နှင့် မြန်မာ

၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်တွင်၊ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် အစ္စလာမ်မစ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၅၇) နိုင်ငံ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် နိုင်ငံတကာတရားရုံး (အိုင်စီဂျေ) တွင်  တရားစွဲဆိုမှုတစ်ခု တင်သွင်းခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာများကို ကျူးလွန်ခဲ့သည့် လူမျိုးပြုန်းစေမှုကို တားဆီးရန်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရန် တာဝန်ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းဖြင့် လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာစာချုပ် (Genocide Convention) ကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

ဤတရားစွဲဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အိုင်စီဂျေသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်တွင်  အမိန့်တစ်ရပ်ထုတ် ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုအမိန့်တွင်၊ မြန်မာနိုင်ငံအား လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာစာချုပ်တွင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည့် လုပ်ရပ်များ ကျူးလွန်ခြင်းကို  “မိမိအာဏာအတွင်း စီမံလုပ်ဆောင်နိုင်သည့် နည်းအားလုံးကို သုံး၍ တားဆီးရန်” ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်အပါအဝင် အခြားသော သာမန်မဟုတ်သည့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များက အဆိုပါကျူးလွန်မှုများကိုရှောင်ကြဥ်ရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင်၊ အိုင်စီဂျေ၏ တရားစွဲဆိုမှုနှင့်သက်ဆိုင်သော “အထောက်အထားများကိုဖျက်ဆီးခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် အထောက်အထားများကို သေချာထိန်းသိမ်းရာတွင် ထိရောက်သော စီမံဆောင်ရွက်မှုများလုပ်ဆောင်ရန်” မြန်မာနိုင်ငံအား အမိန့်ချမှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအမိန့်အတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ချက်များကို မြန်မာနိုင်ငံက ပုံမှန်အစီရင်ခံစာများ တင်သွင်းရန်လည်း ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင်၊ အိုင်စီဂျေတရားရုံး၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာနှင့်ပတ်သက်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဏာမကန့်ကွက်ချက်များကို  အိုင်စီဂျေက ပယ်ချလိုက်သည်။ လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာစာချုပ်၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်အရ လူမျိုးပြုန်းစေမှုတားဆီးရေးနှင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရေးဆိုင်ရာကျင့်သုံးမှုသည် လက်မှတ်ရေးထိုးသည့်နိုင်ငံအားလုံး၏ ‘ဘုံအကျိုးစီးပွား’ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဂမ်ဘီယာသည်  အဆိုပါ ‘ဘုံအကျိုးစီးပွား’အရ မိမိနည်းတူ စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့်  အခြားနိုင်ငံတစ်ခုကို တရားစွဲဆိုမှုလုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ပိုမိုသိရှိလိုပါက၊ ယန္တရား၏  စီရင်ချက်အပေါ် တုံ့ပြန်ခြင်းကို ဖတ်ရှုပါ။

မြန်မာနိုင်ငံအား ဂမ်ဘီယာ၏ တင်သွင်းချက်ကို တုံ့ပြန်ရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားတင်ပြရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ အချိန်ကန့်သတ်မှုကိုသက်တမ်းတိုးပေးရန် မြန်မာနိုင်ငံက တောင်းဆိုသောကြောင့်  ၂၀၂၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့ကို ရွှေ့ ဆိုင်းပေးခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင်၊  အိုင်စီဂျေသည်  ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအား မြန်မာနိုင်ငံက တင်သွင်းခဲ့သော ငြင်းခုံချက်များကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၆ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား တုံ့ပြန်ရန်နှင့်   ဤဂမ်ဘီယာ၏ တုံပြန်ချက်များကို မြန်မာနိုင်ငံက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက် နောက်ဆုံးထား၍ တဖန်ပြန်လည်တုံ့ပြန်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ယင်းတုံ့ပြန်ချက်ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် တင်သွင်းရန် ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့သည်။

၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာပြစ်မှုများမှ ကာကွယ်ရေးနှင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရေးသဘောတူစာချုပ်၏ “မြင့်မားသောရည်ရွယ်ချက်များအား အောင်မြင်စွာဖော်ဆောင်နိုင်ရေးအတွက် ဘုံအကျိုးစီးပွား”ကို အခြေခံ၍ ၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ကနေဒါ၊ ဒိန်းမတ်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ နယ်သာလန်နှင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့သည် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ရေးပူးတွဲကြေညာချက်တစ်ရပ်ကို တင်သွင်းခဲ့သည်။မော်လ်ဒိုက်နိုင်ငံသည်လည်း “ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်များအား  လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍” အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ပူပန်ကြောင်း ကြေညာချက်တစ်ရပ် တင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ “လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာပြစ်မှုများမှ ကာကွယ်ရေးနှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးရေးကြိုးပမ်းမှုတွင် နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု” လိုအပ်ကြောင်း တင်ပြခဲ့သည်။

အိုင်စီဂျေသည် အဆိုပါကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုများကို ခွင့်ပြုနိုင်သည်ဟု သတ်မှတ်ကာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား ၎င်းတို့၏ ရေးသားတင်ပြချက်များကို တင်သွင်းရန် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၃ ရက်တွင် ခွင့်ပြုလိုက်သည်။ နှုတ်ဖြင့် ငြင်းခုံမှုများကို ကြားနာသွားမည်ဖြစ်သည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်တွင် စလိုဗေးနီးယားနိုင်ငံသည် စရီဗ်ရီနီကာလူမျိုးပြုန်းစေမှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသည့် ယခင်ယူလိုစလဗ်သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ရေး ကြေညာချက်တစ်ရပ် တင်သွင်းခဲ့သည်။ လူမျိုးပြုန်းစေမှုဆိုင်ရာစာချုပ်၏ အပိုင်း ၁ မှ ၄ ကိုလည်း ဤအမှုတွင် မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်ဖြစ်နေသည်ဟု ကြေညာချက်တွင် ကိုးကားဖော်ပြထားသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇီဇင်ဘာလ ၁၀ရက်၊ ၁၆ ရက်နှင့် ၂၀ ရက်တို့တွင် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ၊ ဘယ်ဂျီယမ်နှင့် အိုင်ယာလန်နိုင်ငံတို့ကလည်း ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ရေးကြေညာချက်များ အသီးသီး တင်သွင်းခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် နောက်ဆုံးငြင်းခုံချက်ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ နောက်ဆုံးထား၍ ရေးသားတင်သွင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းနောက် အိုင်စီဂျေသည် နှစ်ဖက်အဖွဲ့၏ နှုတ်ဖြင့် ငြင်းခုံမှုများကို ကြားနာမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စတင်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။