နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (အိုင်စီစီ) - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်/မြန်မာတို့၏ အခြေအနေ
နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်ခုံရုံး (ICC) ၏ တရားလိုရှေ့နေသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာ ၆ သိန်းမှ တစ်သန်းခန့်အား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ကိုကျော်၍ အတင်းအကြပ် ပြည်ပသို့နှင်ထုတ်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး စွပ်စွဲထားသော ရာဇ၀တ်မှုများ ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ၂၀၁၉ ခုနှစ် နို၀င်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် ခွင့်ပြုချက် ရရှိခဲ့သည်။ တရားလိုရှေ့နေသည် ICC ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အတွင်းရှိနေပြီး လက်ရှိအခြေအနေနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသော အခြားရာဇဝတ်မှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ခွင့်ပြုချက်ရရှိထားသည်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီသည် ယန္တရားနှင့် ICC တို့အကြား နီးကပ်စွာ အချိန်နှင့်တပြေးညီ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည် (ဆုံးဖြတ်ချက် ၄၃/၂၆)။ ယန္တရားသည် တရားလိုရှေ့နေရုံးနှင့် ပုံမှန်ထိတွေ့ ဆက်ဆံပြီး အချက်အလက်နှင့် အထောက်အထားများကို မျှဝေသည်။
ရိုဟင်ဂျာများအား နိုင်ငံတွင်းမှနှင်ထုတ်ခြင်း၊ ညှဥ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းဖြင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အား ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ရန် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (အိုင်စီစီ) အား တောင်းဆိုလိုက်ကြောင်း အိုင်စီစီ၏တရားလိုရှေ့နေရုံးက ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
အိုင်စီစီတရားလိုရှေ့နေ၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွင် များစွာသော အထောက်အထားများနှင့် စိစစ်သုံးသပ်ချက်များ၊ သက်သေများ၏ ထွက်ဆိုချက်များ မျှဝေပေးခြင်းဖြင့် ယန္တရားက နီးကပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု၊ ကလေးများအပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ ကြုံတွေ့ခံစားခဲ့ရသူများစွာကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းရာတွင်လည်း ယန္တရားနှင့် အိုင်စီစီတို့ အတူတကွ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
ယခုအခါ အိုင်စီစီ၏ တရားခွင်အကြိုတရားရုံးမှ တရားသူကြီးများက တရားလိုရှေ့နေ၏ တင်သွင်းချက်နှင့် အထောက်အထားကို ဆန်းစစ်သုံးသပ်ပြီး ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်၊ မထုတ် ဆုံးဖြတ်ရမည် ဖြစ်သည်။
ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ရန်တောင်းဆိုမှုအား ယန္တရား၏တုံ့ပြန်ချက်ကို ဖတ်ပါ။
ICC ဆိုတာဘာလဲ။
ICC သည် လူမျိုးပြုန်းစေမှု၊ စစ်ရာဇ၀တ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ အပါအဝင် ကြီးလေးသော နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်မှုများဖြင့် စွဲချက်တင်ခံရသူများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး အမှုစီရင်ရန် အမြဲတမ်းတည်ရှိနေသော ရာဇ၀တ်ခုံရုံးတစ်ခုဖြစ်သည်။
ICC က ဘယ်အမှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမလဲဆိုတာ ဘယ်လိုဆုံးဖြတ်လဲ။
ယေဘုယျအားဖြင့်၊ (ICC ကို ထူထောင်သည့် သဘောတူညီချက်အရ) ရောမသဘောတူစာချုပ်အဖွဲ့ဝင် မည်သည့် နိုင်ငံကမဆို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန် ICC ၏ တရားလိုရှေ့နေအား တောင်းဆိုနိုင်သည်။ စာချုပ်အဖွဲ့ဝင်မဟုတ် သော နိုင်ငံသည်လည်း ICC ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို လက်ခံပြီး၊ မိမိ၏ပိုင်နက်အတွင်း သို့မဟုတ် မိမိနိုင်ငံသားမှ ကျုးလွန်သောရာဇ၀တ်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများလုပ်ရန် တောင်းဆိုနိုင်သည်။ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီကလည်း အခြေအနေတစ်ရပ်ရပ်ကို နောက်ဆက်တွဲစုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ရန်အတွက် ICC သို့ လွှဲပြောင်းပေးနိုင်သည်။
ICC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ သို့မဟုတ် ICC ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို လက်ခံထားသော နိုင်ငံမှ နိုင်ငံသားတစ်ဦး သို့မဟုတ် ၎င်းနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်ခဲ့သည်ရှိသော် ICC ၏ တရားလိုရှေ့နေကိုယ်တိုင်ကလည်း မိမိ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ စတင်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ သို့သော်လည်း ထိုသို့ဆောင်ရွက်လိုပါက တရားလိုရှေ့နေသည် တရားခွင်အကြိုတရားရုံးထံမှ ခွင့်ပြုချက်ရယူရန် လိုအပ်သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်/မြန်မာ အခြေအနေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ICC တရားလိုရှေ့နေကို ဘယ်သူက ခွင့်ပြုချက် ပေးထားသလဲ။
ICC တရားလိုရှေ့နေ၏တောင်းဆိုချက်အရ တရားခွင်အကြိုတရားရုံး အမှတ် ၃ သည် ၂၀၁၉ ခုနှစ် နို၀င်ဘာလတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်/မြန်မာ အခြေအနေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ရောမသဘောတူစာချုပ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ မဟုတ်သော်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှစ၍ ရောမသဘောတူ စာချုပ်၏အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်ပိုင်နက်တွင် ဖြစ်ပွားသောကြောင့်၊ ICC သည် တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိကြောင်း တရားသူကြီးများက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်တလျှောက် ပြည်ပသို့နှင်ထုတ်ခြင်းဖြင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့်ရာဇ၀တ်မှုများ၊ ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေး အကြောင်းပြု၍ နှိပ်စက်ညှင်းပန်းမှုများ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာအခြေခံအချက်များ ရှိနိုင်ကြောင်း တရားသူကြီးများက လက်ခံခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဤရာဇ၀တ်မှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် တရားလိုရှေ့နေအား ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့သည်။ ဤအမှုများအပြင် အခြားရာဇဝတ်မှုများသည်လည်း ICC ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် အတွင်းကျရောက်ပြီး၊ တရားလိုရှေ့နေ၏တောင်းဆိုချက်တွင် ဖော်ပြထားသည့်အခြေအနေနှင့် ဆက်စပ်နေပါက ထိုအမှုများကိုလည်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ခွင့်ပြုချက် ပေးထားသည်။
