မြန်မာယန္တရားသည် ကျူးလွန်သူများကိုဖော်ထုတ်ရန် အထောက်အထားများစုဆောင်းရာတွင် တိုးတက်မှုများရှိနေကြောင်း နှစ်ပတ်လည်အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြ
Body
ဂျီနီဗာ၊ သြဂုတ် ၁၂၊ ၂၀၂၅။ ။မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရားသည် မြန်မာအာဏာပိုင်များက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူများကို ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများအတွက် အထောက်အထားများ စုဆောင်းခြင်းနှင့် ကျူးလွန်သူများကိုဖော်ထုတ်ရန် ကြိုးပမ်းရာတွင် တိုးတက်မှုများရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ယနေ့ထုတ်ပြန်သည့် နှစ်ပတ်လည်အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ယင်းရာဇဝတ်မှုများတွင် ညှဥ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများပါဝင်သည်။
“မျက်မြင်သက်သေတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံက စစ်ကြောရေးစခန်းတွေမှာ စနစ်တကျ ညှဥ်းပန်းနှိပ်စက်နေတာကို ထင်ထင်ရှားရှားပြသနေတဲ့ အထောက်အထားတွေကို ကျွန်တော်တို့ ရှာဖွေတွေ့ရှိထားပါတယ်” ဟု ယန္တရား၏အကြီးအကဲ နီကိုလတ်စ်ခွန်ဂျန်က ပြောသည်။ “ထိန်းသိမ်းစစ်ကြောတဲ့နေရာတွေကို ကြီးကြပ်တဲ့တပ်မှူးတွေအပါအဝင် ကျူးလွန်သူတွေကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ တိုးတက်မှုတွေရှိနေပြီး ဒီအမှုတွေကို စစ်ဆေးစီရင်ဖို့ လိုလားပြီး စီရင်နိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ တရားရေးအာဏာပိုင်တွေနဲ့ မျှဝေဖို့ အသင့်ရှိနေပါတယ်” ဟု ဆက်ပြောသည်။
ဤအစီရင်ခံစာတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃၀ ရက် ကာလအပိုင်းအခြားအတွင်းမှ ဆောင်ရွက်ချက်များကို တင်ပြထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံရှိ ထိန်းသိမ်းစစ်ကြောသည့်နေရာများတွင် ရိုက်နှက်ခြင်း၊ လျှပ်စစ်ဖြင့်ရှော့တိုက်ခြင်း၊ လည်ပင်းညှစ်ခြင်း၊ အုပ်စုဖွဲ့ မုဒိမ်းကျင့်ခြင်း၊ လိင်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို မီးရှို့ခြင်းနှင့် အခြားလိင်အကြမ်းဖက်မှုများကျူးလွန်နေကြောင်း မှတ်တမ်းများကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ယန္တရားသည် သက်ဆိုင်ရာထိန်းသိမ်းစစ်ကြောသည့်နေရာများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်သူများ၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ တပ်ဖွဲ့များကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရာတွင် တိုးတက်မှုများရှိနေသည်။
ဖမ်းဆီးရမိထားသော ရန်သူ့ဘက်မှတိုက်ခိုက်သူများနှင့် သတင်းပေးဟုစွပ်စွဲခံရသည့်အရပ်သားများကို အကျဥ်းချုံး တရားစီရင်ပြီး ကွပ်မျက်ရာတွင် ပါဝင်သူများကိုဖော်ထုတ်နိုင်ရန် အထောက်အထားများကိုလည်း ယန္တရားက စုဆောင်းနေသည်။ မြန်မာ့လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၊ ၎င်းတို့နှင့်ဆက်စပ်သော ပြည်သူ့စစ်များ၊ စစ်တပ်အားဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကလည်း အကျဥ်းချုံးစီရင်ကွပ်မျက်မှုများကို ကျူးလွန်နေသည်။
စာသင်ကျောင်းများ၊ နေအိမ်များနှင့် ဆေးရုံများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်သောကြောင့် အရပ်သားများ ထိခိုက်သေဆုံးနေရသည့် ဖြစ်ရပ်များကို ယန္တရားက အရှိန်မြင့်ကာ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြောင်းကိုလည်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ၌ ငလျင်လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေသည့်နေ့ရက်လည်း ပါဝင်သည်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများတွင် ပါဝင်ကျူးလွန်သူများကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရန် မြန်မာ့လေတပ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အမိန့်ပေးကွင်းဆက်များကို စိစစ်သုံးသပ်နေသည်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်လှတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ အကြိမ်ရေပိုတိုးပြီး ဆိုးဆိုးရွားရွား ကျူးလွန်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ အသားပေး ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကျူးလွန်သူတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့လုပ်ရပ်တွေအတွက် တရားရုံးမှာ သွားရောက်ဖြေရှင်းရတဲ့နေ့ဆီကို မျှော်မှန်းပြီး ကျွန်တော်တို့ လုပ်ကိုင်နေပါတယ်” ဟု နီကိုလတ်စ်ခွန်ဂျန်က ပြောသည်။
မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နယ်မြေစိုးမိုးရေးကြိုးပမ်းရာ၊ များစွာသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများကို အကြမ်းဖက်မှုများရှိနေသောကြောင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးလမ်းကြောင်းသစ်တစ်ခု စတင်ထားသည်။ အလားတူ၊ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ် ရှင်းလင်းစစ်ဆင်ရေးကာလအတွင်း မြန်မာလုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်များက ရိုဟင်ဂျာများကို ကျူးလွန်ခဲ့သည့် ရာဇဝတ်မှုများကိုလည်း ဆက်လက် စုံစမ်းစစ်ဆေးနေသည်။ အထူးသဖြင့် လူတစ်ဦးချင်း၏ လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် ရာဇဝတ်မှုများကို ချိတ်ဆက်နိုင်သည့် အထောက်အထားများကို စိစစ်နေသည်။
အစီရင်ခံစာမှတွေ့ရှိချက်များသည် မျက်မြင်သက်သေပေါင်း ၆၀၀ ကျော်၏ထွက်ဆိုချက်များ အပါအဝင်၊ ရင်းမြစ်ပေါင်း ၁၃၀၀ ကျော်ထံမှ စုဆောင်းရရှိသော အချက်အလက်များ၊ အခြားအထောက်ထားများဖြစ်သည့် ဓာတ်ပုံများ၊ ဗီဒီယိုများ၊ အသံဖိုင်များ၊ စာရွက်စာတမ်းများ၊ မြေပုံများ၊ ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်များ၊ ဆိုရှယ်မီဒီယာပို့စ်များနှင့် မှုခင်းဆေးပညာအထောက်အထားများကို အခြေခံထားသည်။
ရိုဟင်ဂျာများနှင့်ဆိုင်သောအမှုများကို ကိုင်တွယ်နေသည့် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (အိုင်စီစီ)၊ နိုင်ငံတကာ တရားရုံး (အိုင်စီဂျေ)နှင့် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံမှ အာဏာပိုင်များထံ သက်ဆိုင်ရာအထောက်အထားများနှင့် စိစစ်သုံးသပ်ချက်များကို ဆက်လက်မျှဝေနေသည်။ ထို့အပြင် ယူကေ၏ အချက်အလက်များမျှဝေရန် သီးသန့်တောင်းဆိုချက်ကိုလည်း အကြောင်းပြန်လျက်ရှိသည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် အိုင်စီစီ၏ တရားလိုရှေ့နေက မြန်မာစစ်တပ်၏ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်ကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ရန် တောင်းဆိုရာတွင် ယန္တရားက အထောက်အထားများမျှဝေခြင်းဖြင့် ပံ့ပိုးခဲ့သည်။ Buenos Aires မြို့အခြေစိုက် အာဂျင်တီးနား ဖက်ဒရယ်တရားရုံးမှ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဆိုင်ရာ တရားသူကြီးသည် ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် မင်းအောင်လှိုင်နှင့် အခြားပုဂ္ဂိုလ် ၂၄ ဦးအား တရားရုံးသို့ ဆင့်ခေါ်သည့် အမိန့်ထုတ်ပြန်ရာတွင်လည်း ယန္တရားကမျှဝေသော အထောက်အထားများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြီးလေးသည့်နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုများ ဆက်လက်ကျူးလွန်လျက်ရှိသော်လည်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းများသည် ယန္တရား၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည့်ရင်းမြစ်များရရှိရေးကို ကြီးမားစွာ သက်ရောက်နေသည်။ ထို့ကြောင့် ယန္တရားသည် လုပ်ငန်းများကို ထိရောက်စွာလုပ်ဆောင်နိုင်ရန် နည်းလမ်းပေါင်းစုံကို ရှာဖွေလျက်ရှိသည်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား (IIMM သို့မဟုတ် ယန္တရား) ကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်ကျုးလွန်သည့် အကြီးလေးဆုံးသော နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုနှင့် တခြားသော နိုင်ငံတကာ ဥပဒေများ ချိုးဖောက်ခြင်းများအတွက် အထောက်အထားများ စုဆောင်းရန်နှင့် စိစစ်သုံးသပ်ရန် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတွင်း၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ တရားရုံးများတွင် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို တရားစွဲဆိုရာတွင် အသုံးပြုနိုင်မည့် အထောက်အထားများကို ထိန်းသိမ်းစုစည်းကာ အမှုနှင့်သက်ဆိုင်သောဖိုင်တွဲများကို ပြင်ဆင်ခြင်းဖြင့် တရားမျှတမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုများ ဖြစ်ထွန်းလာရေးကူညီရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ပိုမို သိရှိရန် iimm.un.org ကို ကြည့်နိုင်သလို iimm@un.org ကို ဆက်သွယ်နိုင်ပါသည်။
